COS220: Kwaliteitsbeheersing voor een controle van financiële overzichten
Kernpunten
· Wat moeten de accountant en de accountantseenheid (-afdeling of -praktijk) zelf regelen om een opdracht tot controle van financiële overzichten uit te kunnen voeren en waar liggen de verschillende verantwoordelijkheden?;*
· Naast de algemene kwaliteitsbeheersing (“accountantseenheidbreed”) komt ook de opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling aan de orde;
· Definities zijn opgenomen in (7). Enkele van belang zijnde definities zijn:
o Opdrachtpartner: De partner of andere persoon binnen de accountantseenheid die verantwoordelijk is voor de controleopdracht, voor de uitvoering daarvan en voor de controleverklaring die namens de accountantseenheid wordt uitgebracht en aan wie, indien vereist, door een beroepsorganisatie of een wettelijke of regelgevende instantie passende bevoegdheden zijn toegekend
o Opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling: en proces opgezet om op of voorafgaand aan de datum van de controleverklaring, een objectieve evaluatie te verschaffen van de significante oordeelsvormingen van het opdrachtteam en de conclusies die zijn getrokken bij het formuleren van de controleverklaring. Het proces van opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling geldt alleen voor controles van financiële overzichten van oob’s of van andere beursgenoteerde ondernemingen (dus verplicht) en eventuele andere controleopdrachten waarvoor de accountantseenheid heeft vastgesteld dat een opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling vereist is (vrijwillig/risicogericht)
o Organisatie van openbaar belang (OOB): beursfonds, banken/kredietinstellingen, verzekeraars, enkele aangewezen categorieën in artikel 2 Wta
Algemeen (2)
· De accountantseenheid zet een stelsel van kwaliteitsbeheersing op en ziet toe op de naleving daarvan, zie ook art. 18 Wta;
· Het personeel dient aan de professionele standaarden te voldoen (uitvoering van de controle);
· Naleving van onafhankelijkheidsvoorschriften moet ook binnen deze context worden bezien (3);
· De standaarden (A2) stellen dat het opdrachtteam er op mag vertrouwen dat binnen de accountantseenheid een stelsel bestaat dat voldoet aan de punten genoemd in de eerste drie bullets;
· De opdrachtpartner is verantwoordelijk voor de uitvoering van de controleopdracht ((8) en A3);
· Generieke ondergrens voor het systeem: verschaffen van redelijke mate van zekerheid dient mogelijk te zijn.
Opdrachtpartner en kwaliteitsbeheersingssyteem
· De opdrachtpartner bewaakt naleving van ethische voorschriften (zie VGBA over de fundamentele beginselen) door zijn teamleden en grijpt in indien naleving achterwege blijft:
· Opdrachtpartner bewaakt naleving van onafhankelijkheidsvoorschriften (in (11) wordt uitgelegd hoe hij dat moet doen en in A6 wat hij moet doen als er een probleem is);
· Opdrachtpartner bewaakt naleving clientacceptance en -continuance (12). Waarop daarbij moet worden gelet is uitgewerkt in A8 (integriteit management en belangrijkste aandeelhouders, deskundigheid en beschikbare capaciteit van het opdrachtteam, relevante ethische voorschriften, significante aangelegenheden die tijdens de huidige of vorige opdracht aan de orde zijn gekomen);
· Als achteraf blijkt dat opdracht ten onrechte is geaccepteerd/gecontinueerd overlegt opdrachtpartner met zijn accountantseenheid over de consequenties;
· Opdrachtpartner stelt vast dat teamleden en ingeschakelde deskundigen competent zijn om doel controle te realiseren (redelijke mate van zekerheid en adequate rapportering);
· Onafhankelijkheidsvoorschriften (in 11 wordt uitgelegd hoe hij dat moet doen);
· De opdrachtpartner is verantwoordelijk voor (15) en e.v.alsmede A13 e.v.:
o het verkrijgen van voldoende en geschikte controleinformatie (zie A18 voor de “cruciale” beoordelingswerkzaamheden uit te voeren door de opdrachtpartner)
o de kwaliteit van personen die worden geconsulteerd;
o een tijdige inschakeling van deskundigen;
o een adequaat gebruik van de conclusie van de ingeschakelde deskundigen;
o inschakeling van OKB-functionarissen, waarbij
§ deze adequaat moeten worden geïnformeerd;
§ de controleverklaring niet mag worden gedateerd voordat de OKB is afgerond.
· Er wordt een aantal eisen gesteld aan de Opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling (OKB):
o de inhoud van de evaluatie door de OKB-functionaris
o specifieke punten die sowieso door de OKB-functionaris moeten worden betrokken in zijn evaluatie:
§ onafhankelijkheid;
§ consultatie;
§ in hoeverre de documentatie gebruikt voor de OKB een representatief beeld geeft van het werk van het opdrachtteam met betrekking tot “significante oordeelsvormingen” en de conclusies uit de controle ook deugdelijk onderbouwt.
o Als OKB-functionaris en opdrachtteam van mening verschillen dient de escalatieprocedure binnen de accountantseenheid te worden gevolgd;
o In A26 e.v. wordt een aantal aspecten van OKB genoemd. Belangrijk zijn ook de Bta en de Nadere voorschriften kwaliteitssystemen.
· Lessons learned uit OKB’s binnen de accountantseenheid zijn bestemd voor alle binnen die eenheid optredende accountants (onderdeel van het systeem van kwaliteitsbeheersing (23);
· Zowel voor de OKB-functionaris als voor de opdrachtpartner wordt een aantal eisen gesteld ten aanzien van hetgeen zij in elk geval goed dienen te documenteren in hun dossier. Voor de opdrachtpartner zijn dat de naleving van onafhankelijkheidsvoorschriften, de afhandeling van ethische kwesties en zijn evaluatie van clientacceptance en -continuance. De OKB-functionaris moet in elk geval in zijn stukken opnemen dat:
o Er geen openstaande kwesties bestaan;
o De OKB is afgerond voordat de controleverklaring is gedateerd;
o De OKB conform de procedures van de accountantseenheid heeft plaatsgevonden.
Bijzondere punten die aandacht behoeven
· Als specialisten worden geconsulteerd ontstaat vaak de discussie of zij nu wel of niet deel uitmaken van het controleteam. A10 gaat hierop in. Tot het controleteam behoor je als:
o Je beschikt over deskundigheid in een gespecialiseerd gebied van financiële verslaggeving of controle;
o Je bent ingeschakeld of in dienst genomen door de accountantseenheid en;
o Je voert controlewerkzaamheden met betrekking tot de opdracht uit.
o Een deskundige op het gebied van controle of financiële verslaggeving die geen controlewerkzaamheden binnen de betreffende opdracht uitvoert is dus geen lid van het opdrachtteam. Hij kan hooguit worden aangemerkt als geconsulteerde (A21 en A22);
· Vervanging opdrachtpartner gedurende de uitvoering van de opdracht. Deze nieuwe opdrachtpartner moet de in A18 genoemde “cruciale” beoordelingswerkzaamheden op alle werkzaamheden uitvoeren, dus ook op de werkzaamheden die zijn uitgevoerd voordat hij aantrad;
